HUỲNH XÀ
Tên khác: Cây Vẩy lợp, Ráng đà hoa có răng.
Tên khoa học: Davallia denticulata (N. L. Burman) Mettenius ex Kuhn; thuộc họ Vẩy lợp (Davalliaceae).
Tên khoa học:
Adiantum denticulatum N. L. Burman; Davallia bidentata Schkuhr;; D. brevisora Ching; D. chaerophylloides (Poiret) Steudel; D. elegans Swartz; D. elegans var. bidentata (Schkuhr) Hooker; D. elegans var. coniifolia Hooker; D. elegans var. edentula Hooker;D. elegans var. polydactyla T. Moore; D. elegans var. pulchra Hooker; D. elegans var.subunidentata Hooker; D. impressa Copeland; D. patens Swartz; Humata chaerophylloides(Poiret) Desvaux; H. elata (G. Forster) Desvaux; H. elegans (Swartz) Desvaux; H. patens (Swartz) Desvaux; Parestia elata (G. Forster) C. Presl; P. elegans (Swartz) C. Presl; Trichomanes chaerophylloides Poiret; T. denticulatum (N. L. Burman) Houttuyn; T. elatum G. Forster; T. elegans(Swartz) Poiret (1808), not Richard (1792), nor Rudge (1805); T. lucidum Roxburgh; Wibelia chaerophylloides (Poiret) M. Kato & Tsutsumi; W. denticulata (N. L. Burman) M. Kato & Tsutsumi;W. elata (G. Forster) Bernhardi.
Đặc điểm thực vật (Mô tả):
Dương xỉ bì sinh có thân rễ dày (5-10mm) mọc bò, phủ vẩy hình lọng, thon, màu gỉ sắt, xếp lợp. Lá có cuống dài đến 40cm, màu nâu hồng, phiến dài 30-50cm, hình tam giác hay tam giác trái xoan, kép lông chim 4 lần, lá chét bậc nhất mọc so le, những lá ở cuối có cuống dài cách nhau khoảng 4cm, hình tam giác; lá chét bậc hai cũng mọc so le khá xa nhau, hình tam giác; lá chét bậc ba hình tam giác thuôn, có cuống ngắn, xẻ thuỳ sâu nhiều hay ít, các thuỳ cuối cùng hình dải tù; mặt lá không có lông; trục lá có cánh ở phần trên. Ổ túi bào tử có 1 hay nhiều sừng áo dài hình dấu ở mép. Bào tử hình trái xoan, màu vàng nhạt, có chấm nhỏ.
Bộ phận dùng: Thân rễ (Rhizoma Davalliae).
Phân bố sinh thái: Cây của miền Đông Dương, gặp mọc trên thân cây, đá và trong rừng ẩm núi đất từ Khánh Hoà đến An Giang, Kiên Giang.
Công dụng, cách dùng: Thường dùng phối hợp với Hắc xà, Thanh xà, Bạch xà chữa ban trái của trẻ em và cũng dùng trị rắn cắn (An Giang).
